Şair-i Maderzat Sedat Umran

Şair-i maderzat (anadan doğma şair) Sedat Umran’ı İstanbul Darülaceze MüdürlüğüKayışdağı Kampüsünde ziyaret ettik. 800 civarında şiiri olan Umran ile son şiirleri, hakkında çıkan haberler, hayatı ve şiirlerinin yer aldığı kitaplar ile ilgili konuştuk. Henüz yayınlanmayan şiirleri içerisinde yer alan, Umran’ın şairi-kendisini anlattığı “Çember” adlı şiiri çok etkileyici idi. Şiirlerini kendi sesinden dinlediğimiz usta şair Umran geçmiş ve günümüzde beğendiği şairlerden de bahsetti. Hayat felsefesi, maddiyatı önemsememesi ve sadece şiir için adanmış bir ömür ile gelecek nesillere ders ve örnek olacak mahiyettedir.

SEDAT UMRAN

HAYATI

1926`daİstanbul doğumlu olan Sedat Umran ‘nesne şairi’ olarak tanınıyor. 1948`de İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili veEdebiyatı bölümünü bitirdi. Çeşitli kuruluşlarda mütercimlik yaptı. 1974`de İzmit Sümerbank Boru Fabrikası mütercimi iken emekli oldu. Şiire Ahmet Haşim hayranlığı ile başlamış olan Umran’ın ilk şiiri Yedi Gün dergisinde yayımlandı. Daha sonra değişik dergilere yazdı.

ESERLERİ

İlk şiir kitabı “Meş`aleler” kendi yayını olarak 1949`da çıktı. İkinci kitabı “Leke” 1979 yılında Soyut Dergisi yayınları arasında yayımlandı. Umran, edebiyat dünyasında trajik ben`in ıstırabını ve eşyanın iç dünyasını yansıtan bu kitabı ile tanındı. Sevgi şiirlerinden oluşan “Gittin Taş Atarak Denizlerime” isimli şiir kitabı ise 1990`da Akabe yayınevi tarafından basıldı. Şair son yirmi yıldır değişik dergilerde yer alan şiirlerini “Kara Işıldak” (İst. 1993,İz Yayıncılık) adı altında topladı. Umran`ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış Dörtlükleri üst başlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde yayımlanmıştır. Umran`ın Almancadan yaptığı çok sayıda çevirisi de bulunmaktadır. Diğer eserleri; Parmak Uçlarındaki Yangın, Aynada Gün Doğumu Sedat Umran’dan Seçmeler.

BALYA

Koskocaman bir balya, hiç kimsenin görmediği
gümrüğün sansüründen gizlice kaçırılmış
bin tonluk acı yükü sırtımda götürdüğüm;
belki ben daha doğmadan bin yıl önceden
bu ambalaj gizini çözen tek şifre
—tehlikeli madde— gözyaşından soğuk damgası
ya da kanmumuyla mühürlenip kapatılmış
yasak yaşamaların bana armağan ettiği
Almamazlık edemezdim ayıp olurdu çünkü,
en hafif olmak varken bu gece yolculuğunda
bir ân yanımdan ayırmadığım bin tonluk acı;
ama atamam ki odur duyuran bana yaşadığımı,
o olmadan nasıl anlıyacaktım soluk aldığımı?

Kadınlar, erkekler ve çocukların tüm mutlulukları,
darılmaların barışmalara getirdiği sevinç...
Her şeylerim kapalı odalarda bıraktılar,
örttüler iç`in iç`e açık pencerelerini;
aradıkları yoktu ki zaten her şey gözönünde,
ellerinin altında balmumu günleri
aynı modele göre biçimlendirdiler,
yonttular köşelerini tehlikeli yaşamaların,
törpülediler uçlarım kuşkuların;
uzun vadeli hesaplar, otomobil, apartman katları,
ay ay ödenen taksitler, bütün bir kuşağı yutan,
yanılmıyan hesaplar ve paranın birike birike
kişiliğe büründüğü, ortak olduğu yaşantılarına,
iğreti durduğu ve güçlükle tutunduğu iç düzende
Ölümün o kapkara soluğu gezinmiş aynalarda
görünüp kayboldular yarasalar gibi,
her gülümseme, her söz önceden hazırlanmış
mühürü ve imzası okunmayan bir dilekçe.

Ben o daracık kompartımanında yalnızlığın
bir gece yolculuğunun tek yabancı yolcusuyum

Sedat UMRAN

GİTTİN

Gittin, dağ gibi büyüdü yalnızlık
Issızlığın iki ucunda şimdi sen varsın
Tam ortasında: yokluğun yokluğun yokluğun
O konuşsa konuşur, sussa susarsın

Gittin, taş atarak denizlerime
Halka halka genişleyen anıların kaldı
Girdin çıkmamak üzere dehlizlerime
Birden yaşamanın hızı azaldı

Gittin, boşandı içimde sevincin yayı
Kim öğretecek bana ah, sensiz yaşamayı

Sedat UMRAN